Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ), συχνά αναφερόμενη και ως υπερτροφία προστάτη, είναι μια εξαιρετικά κοινή πάθηση που επηρεάζει εκατομμύρια άνδρες παγκοσμίως, ιδιαίτερα μετά την ηλικία των 50 ετών. Πρόκειται για τη μη καρκινική διόγκωση του προστάτη αδένα, ο οποίος περιβάλλει την ουρήθρα. Καθώς ο προστάτης διογκώνεται, μπορεί να συμπιέζει την ουρήθρα, εμποδίζοντας τη φυσιολογική ροή των ούρων και προκαλώντας μια σειρά ενοχλητικών συμπτωμάτων.
Τι είναι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ);
Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη. Με την πάροδο του χρόνου, είναι φυσιολογικό για αυτόν τον αδένα να μεγαλώνει. Όταν αυτή η ανάπτυξη είναι υπερβολική και μη καρκινική, ονομάζεται καλοήθης υπερπλασία. Η ΚΥΠ δεν είναι καρκίνος του προστάτη, ούτε αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Ωστόσο, τα συμπτώματά της μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής.
Συμπτώματα υπερπλασίας προστάτη
Τα συμπτώματα της ΚΥΠ αναπτύσσονται συνήθως σταδιακά και ποικίλλουν σε ένταση από άτομο σε άτομο. Συνήθως περιλαμβάνουν:
- Συχνουρία: Η ανάγκη για συχνή ούρηση, ειδικά κατά τη διάρκεια της νύχτας (νυκτουρία).
- Μη πλήρης κένωση της κύστης: Αίσθημα ότι η κύστη δεν έχει αδειάσει τελείως μετά την ούρηση.
- Δυσκολία στην έναρξη της ούρησης: Καθυστέρηση στην έναρξη ή προσπάθεια για να ξεκινήσει η ροή των ούρων.
- Ασθενής ή διακοπτόμενη ροή ούρων: Η ροή των ούρων είναι αδύναμη, αργή ή σταματά και ξαναρχίζει.
- Επιτακτική ούρηση: Ξαφνική, έντονη ανάγκη για ούρηση που είναι δύσκολο να αναβληθεί.
- Αίσθημα πίεσης ή βάρους στην ουροδόχο κύστη.
- Μικρή απώλεια ούρων (επισχέσεις) μετά την ούρηση.
Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν ουρολόγο εάν αντιμετωπίζετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, καθώς μπορούν να είναι ενδεικτικά και άλλων παθήσεων.
Διάγνωση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη
Η διάγνωση της ΚΥΠ περιλαμβάνει συνήθως:
- Λήψη Ιστορικού: Ο γιατρός θα ρωτήσει για τα συμπτώματα, το ιατρικό ιστορικό και τη χρήση φαρμάκων.
- Κλινική Εξέταση: Περιλαμβάνει δακτυλική εξέταση του προστάτη για την αξιολόγηση του μεγέθους, του σχήματος και της υφής του αδένα.
- Εξετάσεις Ούρων: Για τον αποκλεισμό λοίμωξης ή άλλων προβλημάτων.
- Εξέταση PSA (Prostate Specific Antigen): Μια εξέταση αίματος που βοηθά στον αποκλεισμό του καρκίνου του προστάτη.
- Υπερηχογράφημα Νεφρών-Ουροδόχου Κύστης-Προστάτη: Για την εκτίμηση του μεγέθους του προστάτη, την παρουσία υπολειπόμενων ούρων και την υγεία των νεφρών.
- Η ουροροομετρία μετρά την ταχύτητα και τη δύναμη της ροής των ούρων.
Θεραπευτικές επιλογές για την καλοήθη υπερπλασία προστάτη
Η επιλογή της θεραπείας για την ΚΥΠ εξατομικεύεται πλήρως, λαμβάνοντας υπόψη την ένταση των συμπτωμάτων, το μέγεθος του προστάτη, την ηλικία του ασθενούς, τη συνολική του υγεία και τις προσωπικές του προτιμήσεις.
1. Φαρμακευτική αγωγή:
Αποτελεί την αρχική επιλογή για ήπια έως μέτρια συμπτώματα και περιλαμβάνει:
- Α-αναστολείς: Χαλαρώνουν τους λείους μυς στην ουρήθρα και τον προστάτη, διευκολύνοντας τη ροή των ούρων. Η ανακούφιση των συμπτωμάτων είναι συνήθως γρήγορη.
- Αναστολείς 5-άλφα αναγωγάσης: Μειώνουν το μέγεθος του προστάτη με την πάροδο του χρόνου (συνήθως μετά από αρκετούς μήνες θεραπείας), μπλοκάροντας την παραγωγή ορμονών που προκαλούν την ανάπτυξη του προστάτη.
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδυασμός των δύο κατηγοριών φαρμάκων.
2. Ρομποτική προστατεκτομή – σύστημα Da Vinci:
Η ρομποτική χειρουργική αποτελεί την πιο σύγχρονη και ελάχιστα επεμβατική μέθοδο για την αντιμετώπιση προχωρημένης ή/και πολύ μεγάλου μεγέθους υπερπλασίας του προστάτη. Αν και η πηγή αναφέρεται σε “προστατεκτομή”, για την ΚΥΠ συνήθως αναφερόμαστε σε ρομποτική αδενεκτομή ή προστατοτομή, όπου αφαιρείται μόνο το υπερπλαστικό τμήμα του αδένα.
Πλεονεκτήματα:
- Ελάχιστες τομές και σημαντικά μειωμένη απώλεια αίματος.
- Ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
- Μεγαλύτερη ακρίβεια και ευελιξία κινήσεων για τον χειρουργό χάρη στην τρισδιάστατη όραση και τα ειδικά εργαλεία.
- Μικρότερο ποσοστό επιπλοκών σε σύγκριση με την ανοιχτή χειρουργική.
- Ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος. Αποτελεί μία από τις πλέον σύγχρονες και αποτελεσματικές χειρουργικές λύσεις για την ΚΥΠ.
3. Ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες με laser greenLight, HoLEP:
Αυτές οι τεχνικές χρησιμοποιούν ενέργεια laser για την εξάχνωση (εξαφάνιση) ή την εκτομή (αφαίρεση) του υπερπλαστικού ιστού του προστάτη με μεγάλη ακρίβεια.
- GreenLight Laser: Εξαχνώνει τον ιστό, ενώ παράλληλα αιμοστατεί, καθιστώντας την ιδανική για ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά ή έχουν καρδιολογικά προβλήματα λόγω της ελάχιστης αιμορραγίας.
- HoLEP (Holmium Laser Enucleation of the Prostate): Αποτελεί μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους για την αντιμετώπιση και πολύ μεγάλων προστάτων, καθώς επιτρέπει την ολική εκπυρήνιση (αφαίρεση) του υπερπλαστικού αδενώματος.
- Και οι δύο μέθοδοι συχνά δεν απαιτούν παραμονή στο νοσοκομείο ή μικρή παραμονή και προσφέρουν γρήγορη ανάρρωση.
4. TURP διουρηθρική εκτομή του προστάτη:
Η TURP παραμένει η “χρυσή” και πιο κλασική χειρουργική προσέγγιση για την ΚΥΠ, ειδικά για προστάτες μεσαίου μεγέθους. Πραγματοποιείται μέσω της ουρήθρας, χωρίς εξωτερικές τομές, χρησιμοποιώντας ένα ειδικό όργανο (ρεζεκτοσκόπιο) για την αφαίρεση τμημάτων του προστάτη που εμποδίζουν τη ροή των ούρων. Παρόλο που νέες τεχνικές εμφανίζονται, η TURP εξακολουθεί να είναι μια αξιόπιστη και αποτελεσματική μέθοδος με πολύ καλά μακροχρόνια αποτελέσματα.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι μια διαχειρίσιμη πάθηση που δεν πρέπει να αγνοείται. Με την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, υπάρχουν πλέον πολλές και αποτελεσματικές επιλογές θεραπείας, από τη συντηρητική φαρμακευτική αγωγή έως τις σύγχρονες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως η ρομποτική χειρουργική και οι θεραπείες με laser. Η έγκαιρη διάγνωση και η συζήτηση με έναν εξειδικευμένο ουρολόγο είναι το κλειδί για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Ο Δρ. Γεώργιος Ν. Κυριάκου, MD, PhD, FEBU, είναι Διευθυντής του Κέντρου Ελάχιστα Επεμβατικής Ουρολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.
Διαθέτει εξειδίκευση στη ρομποτική και λαπαροσκοπική ουρολογική χειρουργική, με εκπαίδευση σε κορυφαία κέντρα της Γαλλίας, όπως το IRCAD/EITS στο Στρασβούργο.
Είναι Διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και έμμισθο διδακτικό μέλος της Ιατρικής Σχολής Στρασβούργου, IRCAD/EITS, συμμετέχοντας ενεργά στην εκπαίδευση νέων ουρολόγων.
Το επιστημονικό του έργο περιλαμβάνει πολυάριθμες δημοσιεύσεις και διακρίσεις σε διεθνή συνέδρια.