Παθήσεις όρχεων και Επιδιδυμίδας, Κιρσοκήλη, Υδροκήλη

Α. Όγκοι όρχεων
Β. Κιρσοκήλη (λαπαροσκοπική αποκατάσταση, ακτινολογική με εμβολισμό αποκατάσταση, ανοικτή με μικροσκόπιο)
Γ. Συστροφή όρχεων
Δ. Υδροκήλη
Ε. Φλεγμονώδεις επιδιδυμίδες-Κύστη επιδιδυμίδας
ΣΤ. Ορχική πρόθεση
Ζ. Ανδρική Υπογονιμότητα

Όλες οι παραπάνω επεμβάσεις απαιτούν ημερήσια ή 1 ημέρα νοσηλεία

Α. Όγκοι όρχεων

Ο καρκίνος του όρχεως αποτελεί μια ολοένα αυξανόμενη ογκολογική παθολογία που πλήττει κυρίως νεαρούς άνδρες. Από τη στιγμή που διαγιγνώσκεται πρέπει άμεσα ο ασθενής να υποβληθεί σε αφαίρεση του πάσχοντος όρχεως διότι πρόκειται για όγκο που δίνει ταχύτατα μεταστάσεις και διότι αν υπάρχουν δευτεροπαθείς εστίες είναι απαραίτητο να εξαιρεθεί πρώτα η βλάβη (ο όρχις), ώστε κατόπιν ο ασθενής να λάβει τα απαραίτητα χημειοθεραπευτικά φάρμακα που θα εξαλείψουν ή θα αναστείλουν τη μετάδοση της νόσου.

Για αισθητικούς και ψυχολογικούς λόγους συνιστάται η άμεση τοποθέτηση μοσχεύματος στη θέση του αφαιρεθέντος όρχεως, ενώ μερικές φορές κρίνεται απαραίτητη η ταυτόχρονη βιοψία στον άλλο όρχι.

Πρόκειται πάντως για έναν καρκίνο του ανθρώπινου σώματος με εξαιρετικά ποσοστά ίασης και αποθεραπείας που φθάνουν στο 95%.

Β. Κιρσοκήλη

Η κιρσοκήλη αποτελεί οντότητα κατά την οποία οι βαλβίδες των φλεβών (κλάδοι της έσω σπερματικής φλέβας) που απάγουν το αίμα από τους όρχεις ανεπαρκούν με αποτέλεσμα το αίμα να παλινδρομεί. Ποσότητα αίματος λοιπόν λιμνάζει γύρω από τον όρχι, ώστε όχι μόνο να αυξάνεται η θερμοκρασία του αλλά και να συσσωρεύονται τοξικά προϊόντα μεταβολισμού των νεφρών στον όρχι αυτόν. Αυτό έχει πολλές φορές ως αποτέλεσμα τη διαταραχή του σπέρματος αναφορικά στον αριθμό, στην κινητικότητα ή και στη μορφολογία των σπερματοζωαρίων, με αποτέλεσμα την υπογονιμότητα, αλλά κάποτε και την έντονη όχληση ή και ευαισθησία του πάσχοντος όρχι. Όταν λοιπόν η παρουσία της κιρσοκήλης συνοδεύεται από διαταραχή του σπέρματος, ευαισθησία ή ελάττωση του μεγέθους του όρχεως καλό είναι να χειρουργείται. Στο 90% αφορά στον αριστερό όρχι.

Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές μέθοδοι διόρθωσης κιρσοκήλης. Κάποιες τεχνικές παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά υποτροπής από κάποιες άλλες. Η λαπαροσκοπική χειρουργική διόρθωση της κιρσοκήλης έχει βιβλιογραφικά από τα μικρότερα ποσοστά υποτροπών, είναι ταχύτατη, τελείως αναίμακτη, με μια ημέρα νοσηλεία και σχεδόν σε ελάχιστες μέρες επαναφορά στη φυσιολογική δραστηριότητα, ενώ με τη μεγέθυνση του χειρουργικού πεδίου δίδεται μεγάλη προσοχή στην ορχική αρτηρία, η οποία απαιτείται να μην τραυματίζεται για την καλή βιωσιμότητα και λειτουργικότητα του σύστοιχου όρχεως. Η συγκεκριμένη χειρουργική ομάδα αριθμεί στο ιστορικό της έναν τεράστιο αριθμό ανάλογων επεμβάσεων. Ας σημειωθεί ότι στις περιπτώσεις αμφοτερόπλευρης κιρσοκήλης με τις άλλες χειρουργικές μεθόδους, ο ασθενής φέρει 2 τομές, δεξιά και αριστερά αντίστοιχα, ενώ με τη λαπαροσκοπική, από 3 μικρές οπές διορθώνονται ταυτόχρονα και οι 2 κιρσοκήλες (δεξιά-αριστερή).

Γ. Συστροφή όρχεων

Κατάσταση που απειλεί τη βιωσιμότητα των όρχεων και παρατηρείται σε νέους ασθενείς.

Κάποιες φορές οι όρχεις είναι πολύ ευκίνητοι μέσα στον ορχικό σάκο τους (όσχεο) με αποτέλεσμα (και κυρίως μετά από σωματική άσκηση) να περιστρέφονται γύρω από τον αγγειακό τους άξονα, με αποτέλεσμα ο όρχις να ισχαιμεί. Αν αυτή η κατάσταση παραταθεί κάποιες ώρες, ο όρχις έχει πιθανότητα να νεκρωθεί. Όμως και τα παροδικά επεισόδια συστροφής που λύονται αυτόματα μπορεί να προκαλέσουν παροδική ισχαιμία που βλάπτει τη σπερματογένεση. Σωστό λοιπόν είναι αν έχουμε τα παραπάνω φαινόμενα οι όρχεις να καθηλώνονται στα περιβλήματά τους χειρουργικά, ώστε να διασφαλίσουμε ότι συστροφή δε θα ξανασυμβεί στο μέλλον.

Κανόνας: Οξύς πόνος στον όρχι και αιφνίδιος πρέπει να οδηγεί το νεαρό ασθενή στον ουρολόγο άμεσα, ώστε αν πρόκειται για συστροφή να αντιμετωπιστεί στο χρόνο που πρέπει ώστε να αποφευχθεί η νέκρωση του οργάνου.

Δ. Υδροκήλη

Η υδροκήλη συνίσταται στη συγκέντρωση υγρού στα περιβλήματα του όρχεως. Έτσι, το όσχεο διογκώνεται συνήθως χωρίς ιδιαίτερη ευαισθησία. Η υδροκήλη αναπτύσσεται ταχέως δευτεροπαθώς μετά από τοπικό τραυματισμό, ακτινοθεραπεία, φλεγμονή της επιδιδυμίδας ή μετά από φλεγμονή του όρχεως (ορχίτιδα). Η χρόνια υδροκήλη (βραδέως αναπτυσσόμενη) είναι περισσότερο κοινή. Η αιτία της άγνωστη και συνήθως συμβαίνει μετά τα 40 έτη. Η αύξηση του υγρού σημειώνεται σταδιακά και η διόγκωση μπορεί να είναι μαλακή ή ακόμα και σκληρή υπό τάση. Θεραπεύεται χειρουργικά με μια μικρή τομή στην περιοχή του οσχέου και ο ασθενής δύναται να εξέλθει από το νοσοκομείο την ίδια μέρα.

Ε. Φλεγμονώδεις επιδιδυμίδες-Κύστη επιδιδυμίδας

Πολλαπλές υποτροπιάζουσες φλεγμονές των επιδιδυμίδων μπορεί να προκαλέσουν φωλεές μικροβίων. Τέτοιες παθολογίες παρουσιάζονται σε μεσήλικες και ηλικιωμένους καθώς και σε διαβητικούς. Αν συμβαίνει αυτή η παθολογία μπορεί να χρειαστεί αφαίρεση της επιδιδυμίδας.

Άλλη παθολογία της επιδιδυμίδας αποτελεί η κύστη αυτής (σπερματοκήλη). Αν μεγαλώσει και ενοχλεί τον ασθενή τότε συνιστάται η αφαίρεση του κυστικού αυτού μορφώματος.

ΣΤ. Ορχική πρόθεση

Μοσχεύματα σιλικόνης σε διάφορα μεγέθη και σε ακριβές σχήμα και υφή ανάλογη με την υφή του πραγματικού όρχεως μπορούν να τοποθετηθούν σε περιπτώσεις όπου έχει αφαιρεθεί κάποιος όρχις, συνηθέστερα από όγκο ή από νέκρωση αυτού σε περίπτωση συστροφής. Τα μοσχεύματα είναι ακίνδυνα, άριστα ανεκτά και προσαρμόσιμα από τους δέκτες και αισθητικά δε γίνεται αντιληπτό πως πρόκειται για ξένο σώμα.

Ζ. Ανδρική Υπογονιμότητα

Η υπογονιμότητα, δηλαδή, η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από 12 μήνες ελεύθερων, συστηματικών σεξουαλικών επαφών, είναι μία κατάσταση που αφορά στο 15-20% των ζευγαριών που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν.

Για την ένδεια στη γονιμοποιητική ικανότητα του ζευγαριού μπορεί να ευθύνεται σε ένα ποσοστό 40% ο γυναικείος παράγοντας, σε ένα 20% τόσο ο γυναικείος όσο και ο ανδρικός παράγοντας και σε αντίθεση με το τι πιστευόταν παλαιότερα σε ένα 40% των περιπτώσεων υπογόνιμων ζευγαριών, ευθύνεται αποκλειστικά ο ανδρικός παράγοντας.

Πράγματι η ανδρική γονιμότητα εξαρτάται από τη σωστή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος του άνδρα, ενός περίπλοκου συστήματος που αποτελείται από λεπτά όργανα που παράγουν ορμόνες και η λειτουργία τους ελέγχεται από άλλες. Ο ρόλος του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος είναι η παραγωγή και αποθήκευση ικανού αριθμού υγιών σπερματοζωαρίων καθώς και η επιτυχής μεταφορά τους έξω από το σώμα.

Το ιατρείο ανδρικής υπογονιμότητας, βασισμένο σε διεθνή πρότυπα λειτουργίας, προσφέρει μία μοναδική, ολοκληρωμένη προσέγγιση στη διάγνωση και θεραπεία του προβλήματος αυτού, αλλά και μία άρτια συντονισμένη συνεργασία με όσες επιστημονικές ομάδες χρειαστεί να εμπλακούν προκειμένου να ευoδοθεί η προσπάθεια του ζεύγους (γυναικολόγοι, γενετιστές, εμβυολόγοι κλπ). Η αναπόφευκτη ύπαρξη κοινωνικής διάστασης στο πρόβλημα είναι για μας ένας ακόμη λόγος να είμαστε δίπλα στον σύγχρονο άνδρα που επιθυμεί να γίνει πατέρας , με συνέπεια και κατανόηση.

Η ταχεία πρόοδος της έρευνας στον τομέα της ανδρικής γονιμότητας έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία της ανδρικής υπογονιμότητας.
΄Ενα μεγάλο μέρος των ζευγαριών που πάσχουν από υπογονιμότητα μπορούν τώρα να βοηθηθούν ώστε να συλλάβουν ένα παιδί από μόνοι τους, ενώ τα ζευγάρια που θα βοηθηθούν θα μπορέσουν να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα.

Η επίτευξη της εγκυμοσύνης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποιότητα του σπέρματος, η οποία και εκτιμάται κατά τη λήψη εκσπερματίσματος για σπερμοδιάγραμμα, μία απλή εξέταση, η οποία ανώδυνα και γρήγορα, δίνει τη δυνατότητα στον θεράποντα ιατρό να αξιολογήσει πληθώρα παραμέτρων που σχετίζονται με τη γονιμότητα του άνδρα.
Αυτές οι παράμετροι αφορούν κυρίως:

α. στον αριθμό των σπερματοζωαρίων που περιέχεται στο σπέρμα . Εάν ο αριθμός αυτός είναι μικρότερος του φυσιολογικού, η κατάσταση ονομάζεται ολιγοσπερμία, ενώ αν δεν υπάρχουν καθόλου σπερματοζωάρια, αζωοσπερμία.

β. στην κινητικότητα των σπερματοζωαρίων, γιατί αυτά πρέπει να κινηθούν με τις δικές τους δυνάμεις στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας και να διανύσουν την απόσταση μέχρι τις σάλπιγγες. ΄Ετσι, η μειωμένη κινητικότητα των σπερματοζωαρίων που ονομάζεται ασθενοσπερμία επηρεάζει αρνητικά την γονιμοποιητική ικανότητα του σπέρματος.
γ. στη μορφολογία των σπερματοζωαρίων, η οποία πρέπει να είναι, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό αυτών, φυσιολογική.

Πέραν αυτών των βασικών χαρακτηριστικών υπάρχουν και πλήθος άλλων, όπως ο όγκος του σπέρματος, η παρουσία φλεγμονωδών κυττάρων σε αυτό, η βιοχημική του σύσταση, η ύπαρξη αντισπερμικών αντισωμάτων κ.α.

Σε ένα σπερμοδιάγραμμα μπορεί να έχουν επηρεαστεί ένας ή περισσότεροι παράγοντες από μία ή περισσότερες αιτίες.
Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία καταστάσεων που μπορούν να οδηγήσουν σε διαταραχές του σπέρματος. Τέτοιες καταστάσεις είναι: Φλεγμονές των όρχεων, με πιο γνωστή την προκαλούμενη από παρωτίτιδα, αλλά και σοβαρές φλεγμονές του προστάτη. Τραυματισμοί, κακώσεις ή συστροφή των όρχεων, η συγγενής ή επίκτητη απόφραξη των σωληναρίων από τα οποία διέρχονται τα σπερματοζωάρια πριν την εκσπερμάτιση, η κιρσοκήλη, η λήψη διαφόρων τοξικών φαρμάκων, η ακτινοβολία της περιγεννητικής χώρας και η κατάχρηση οινοπνεύματος. Διάφορες συγγενείς ανωμαλίες στα γονίδια ή τα χρωματοσώματα του άνδρα. Σπάνιοι όγκοι και βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος. Εδώ είναι σημαντικό να σημειωθούν και οι παροδικές διαταραχές του σπέρματος που μπορεί να εμφανισθούν σε άνδρες που δεν διατρέφονται σωστά, που υφίστανται μεγάλη σωματική κόπωση, που ζουν σε υψηλό υψόμετρο ή που φορούν στενά εσώρουχα και παντελόνια, με αποτέλεσμα να αυξάνεται υπερβολικά η θερμοκρασία στην περιοχή.

Πολλές αιτίες υπογονιμότητος στον άνδρα μπορούν πλέον σήμερα να αντιμετωπισθούν επιτυχώς τόσο με φαρμακευτική θεραπεία όσο και με ειδικές ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές, (π.χ. λαπαροσκοπική αποκατάσταση κιρσοκήλης-1 ημέρα νοσηλεία).

Τέλος ένα φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα δεν αποκλείει την ύπαρξη υπογονιμότητας παρά το γεγονός ότι και ο διαγνωστικός έλεγχος της γυναίκας μπορεί να είναι επίσης φυσιολογικός.

Σε κάθε περίπτωση όμως ο εργαστηριακός έλεγχος πρέπει να είναι πιστοποιημένος, η διαγνωστική προσέγγιση ενδελεχής και σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και η συνεργασία με τον ειδικό γυναικολόγο που διαχειρίζεται τη γυναικεία παράμετρο, επιβεβλημένη.

Σε περίπτωση παντελούς έλλειψης σπερματοζωαρίων στο σπέρμα (αζωοσπερμία), είναι πολλές φορές εφικτή η ανεύρεση ανώριμων σπερματοζωαρίων ή σπερματίδων με αναρρόφησή τους από την επιδιδυμίδα ή λήψη τους μέσα από τον όρχι, στη συνέχεια η ωρίμανσή τους σε κατάλληλα θρεπτικά υλικά και εμφύτευσή τους κατόπιν σε ωάριο για την επίτευξη εξωσωματικής γονιμοποίησης.